Het patroon dat je herhaalt

Veel mensen die verstrikt raken in toxische relaties met narcistische trekken of emotionele manipulatie, herkennen uiteindelijk een pijnlijk patroon: je blijft hopen, pleasen, uitleggen of jezelf aanpassen in de hoop dat het deze keer anders zal zijn.

En iedere keer als het een paar dagen ‘goed’ lijkt te gaan, voel je weer hoop. Een shot van verlichting. Alsof je eindelijk gezien wordt. Maar die verlichting is tijdelijk. En telkens daarna volgt het bekende duwen, trekken, ontkennen of negeren.

Liefde of trauma-binding?

Wat voor de buitenwereld lijkt op een onbegrijpelijke loyaliteit, is voor jouw systeem een oude overlevingsstrategie.

Vasthouden aan iemand die jou afwijst, negeert of manipuleert lijkt irrationeel, maar heeft een diepere oorsprong.

Dit heet een trauma-binding: een verwarrende, intense hechting die ontstaat wanneer liefde en pijn verweven raken.

Het is dezelfde dynamiek die je als kind kon ervaren wanneer een ouder zowel veiligheid als gevaar vormde.

Je leerde dat je moest pleasen, stil zijn of zorgen om liefde te krijgen. Dat je loyaliteit nodig was om te overleven. En precies dát komt terug in toxische relaties.

De partner is niet voorspelbaar. Er is aantrekken en afstoten, hoop en verwarring.

En dat triggert in jou een diepe neurobiologische respons die lijkt op een verslaving.

De verslavingscyclus van toxische liefde

Het biologische verslavingsmechanisme

Deze dynamiek is niet alleen emotioneel slopend, maar ook biologisch verslavend.

De afwisseling tussen liefde en afwijzing, nabijheid en kou, triggert een verslavingslus in je zenuwstelsel.

Net als bij cocaïneverslaving. Je weet nooit wanneer de volgende beloning komt – en precies dát maakt het zo verslavend. Je raakt afhankelijk van de spanning, van de hoop op dat ene moment waarop je wél gezien wordt.

Je lichaam leert, misschien als ik nog iets liever ben. Nog iets meer mijn best doe.

Misschien dan… krijg ik dat kleine beetje erkenning.

Elke korte opleving, een blik, een goedmaker, een ‘ik mis je’ – zorgt voor een dopaminepiek in je brein. Een moment van euforie.

Maar wat volgt is steevast de crash. Onvoorspelbaarheid. Afwijzing. Stilte.

Je zenuwstelsel snakt naar de volgende piek, ook al weet je diep vanbinnen dat daarna de leegte weer toeslaat.

Tegelijkertijd blijft je stresssysteem voortdurend geactiveerd, cortisol, adrenaline, hyperalertheid. Je raakt verslaafd aan de onrust. Aan de spanning.

En ongemerkt leert je lichaam, liefde is opletten. Aanpassen. Op eieren lopen.

Niet omdat het fijn is.

Maar omdat je systeem denkt dat het moet om te overleven.

Je wordt verslaafd aan de hoop. Aan de gedachte: misschien wordt het ooit anders. Misschien komt er een keer dat het blijft.

Dit gaat niet over karakter of zwakte.

Het is geen gebrek aan wilskracht, maar een neurobiologische respons op onveilige hechting.

Een diep ingesleten cyclus in je zenuwstelsel, ontstaan uit oude wonden.

• Verlangen naar contact → dopamine wordt geactiveerd

• Korte piek van verbinding (bijv. na een ‘love bomb’ of goedmaker)

• Plotselinge afwijzing, afstand of stilte → stresshormonen zoals cortisol stijgen

• Paniek, fixatie, verwarring → je zoekt herstel van verbinding

• Je past je aan, zoekt contact → om de pijn te verzachten

• Tijdelijke opluchting als het ‘even goed’ lijkt te gaan → nieuwe dopaminepiek

En dan begint het opnieuw.

Dit is geen liefde. Dit is de cyclus van een verslaving aan hoop, aan pieken en dalen, aan de illusie van verbinding. En net zoals bij elke andere verslaving geldt: hoe langer je erin blijft, hoe sterker het patroon wordt.

Waarom het zo moeilijk is om los te laten

Iedere keer als het goed lijkt te gaan, voel je hoop. Alsof je eindelijk gezien wordt. Alsof de ander veranderd is. Maar de verlichting is tijdelijk. Daarna komt het duwen. Het trekken. Het zwijgen. En jij begint weer te zoeken, te pleasen, te verklaren – in de hoop dat je terugkomt bij dat moment van verbinding. Je denkt dat je verslaafd bent aan de ander. Maar wat je werkelijk probeert vast te houden, is de illusie van liefde en veiligheid.

Hechtingswonden en oude dynamieken

Wat deze relaties zo hardnekkig maakt, is dat ze iets ouds raken. Iets wat begon in je kindertijd. Misschien was liefde niet vanzelfsprekend. Misschien moest je je best doen, je aanpassen, onzichtbaar worden of voor anderen zorgen. Misschien was er verwarring, stilte of onvoorspelbaarheid in huis.

Als kind heb je geleerd dat liefde onzeker voelt. Dat je moet wachten. Of pleasen. Of verduren. En dat je geen recht hebt op jouw waarheid of gevoel. En dus herhaal je onbewust die dynamiek in volwassen relaties. Niet omdat je dat wil, maar omdat het vertrouwd voelt. Omdat je hersenen en je lijf dat kennen.

Het zenuwstelsel raakt verstrikt

In deze relaties ontstaat er een diepe trauma-binding. Dat is een fysiologische verstrengeling van hechting en stress. Je raakt letterlijk verslaafd aan de persoon die je pijn doet, omdat diezelfde persoon ook korte momenten van verlichting geeft.

Je voelt je levend, gezien, ‘goed genoeg’ – precies lang genoeg om weer hoop te voelen. Tot het opnieuw omslaat.

De afkickfase – waarom loslaten zó pijnlijk voelt

Zodra je de relatie verbreekt, begint de withdrawal. Je lichaam schreeuwt om geruststelling, om contact.

Niet omdat je de persoon mist, maar omdat je systeem snakt naar regulatie.

Je kunt last krijgen van:

• paniek, angst of slapeloosheid

• gevoelens van leegte of somberheid

• intense lichamelijke onrust

• emotionele afvlakking of gevoel van verdoving

• de drang om dat ene berichtje te sturen, alleen maar om de pijn even te verzachten

Dit is geen bewijs dat je ‘niet zonder de ander kunt’. Het is een teken hoe diep deze dynamiek in je lichaam zit.

Je mist niet de werkelijkheid van de relatie. Je mist de projectie, de hoop, het gevoel dat je eindelijk genoeg wás.

Waarom je steeds teruggaat

Je gaat terug omdat de pijn van loslaten intenser voelt dan de pijn van blijven. Je hersenen zoeken naar geruststelling, je lichaam naar vertrouwdheid, je binnenwereld naar hoop. Je denkt dat ‘even praten’ of ‘vriendelijk blijven’ helpt, maar ongemerkt stap je weer in dezelfde cyclus.

Deze verslaving is geen karakterfout. Het is het gevolg van een diepe verwarring tussen liefde en overleving. Van onzichtbare wonden die je ooit hielpen om te overleven, maar die je nu blijven tegenhouden om echt te leven.

Hoe kom je eruit?

De oplossing ligt niet in méér analyseren van de ander. Maar in thuiskomen bij jezelf. In het helen van jouw zenuwstelsel, jouw patronen, jouw wonden.

Het doorbreken van deze dynamiek vraagt meer dan inzicht.

Het vraagt om:

• Zenuwstelselregulatie: leren hoe je lichaam weer tot rust komt zonder afhankelijk te zijn van de ander.

• Herprogrammering: van de overtuiging dat jij liefde moet verdienen, naar het besef dat je liefde waard bént.

• Innerlijk kindwerk: het helen van de oorspronkelijke wond die maakt dat je destructieve liefde verwart met hechting.

• Grenzen en zelfrespect: leren voelen wat van jou is, en wat niet meer door jou gedragen hoeft te worden.

• Begeleiding: je hoeft dit niet alleen te doen. Juist wanneer alles in jou wil teruggrijpen naar het oude, heb je steun nodig die jou helpt om te blijven staan.

Je verdient meer dan deze cyclus

Je bent niet je pijn. En je bent niet gek omdat je bent teruggegaan.

Je bent mens. Je systeem heeft precies gedaan wat het dacht dat nodig was om te overleven.

Maar nu is het tijd om echt te gaan leven.

Je hoeft de ander niet te veranderen om jezelf te bevrijden.

Jij mag kiezen.  Voor jezelf. Voor rust.

Voor liefde die niet verwart, maar draagt.

Je bent niet gek, niet zwak, niet verslaafd aan de ander. Je bent verslaafd aan een patroon dat ooit jouw overleving was. Maar overleven is geen leven. Je mag loslaten. Je mag opnieuw leren voelen, kiezen, leven – in jouw tempo, op jouw voorwaarden.

Wil je deze dynamiek echt doorbreken? In het 16-weken hersteltraject, begeleid ik je stap voor stap naar innerlijke kracht, autonomie en heling op zenuwstelsel en identiteitsniveau.

Bekijk het 16-weken hersteltraject of plan een gratis kennismakingsgesprek.