Blame Shifting, Gaslighting & Silent Treatment
Wanneer manipulatie zo subtiel is dat jij jezelf de schuld blijft geven
In deze uitgebreide blog neem ik je mee in drie van de meest vernietigende, maar vaak onzichtbare – vormen van narcistische manipulatie: silent treatment, blame shifting en gaslighting.
Wat begint met subtiele verwarring, eindigt vaak in zelftwijfel, schuldgevoel en emotionele uitputting.
Deze tactieken zijn geen toeval of communicatieproblemen, het zijn bewuste strategieën om je machteloos te maken, je werkelijkheid te ondermijnen en de controle over jou te behouden.
Je leest hoe deze technieken werken, waarom ze zó pijnlijk zijn voor mensen met codependente patronen, en wat er werkelijk gebeurt in je zenuwstelsel en zelfbeeld.
Het is een lange blog, maar wel eentje die je veel helderheid kan geven.
Zodat je beter gaat herkennen wat er echt gebeurt én hoe je eruit kunt stappen.
The Silent Treatment – De stilte die straft
The Silent Treatment is geen radiostilte. Het is een vorm van emotionele controle.
Zonder woorden, zonder uitleg, met ijzige afstand en met één boodschap: “Jij hebt iets verkeerd gedaan.” Voor iemand met een geschiedenis van afwijzing of hunkering naar goedkeuring, voelt deze stilte als straf. In dit deel ontdek je hoe narcisten stilte inzetten als machtsmiddel, wat dit doet met je zenuwstelsel en hoe jij terugkomt bij je stem, je grenzen en je waarheid.
Wat is The Silent Treatment?
Het is het opzettelijk negeren, vermijden of emotioneel afsluiten van de ander.
De narcist gebruikt het als een vorm van machtsuitoefening en straf:
• Jij zei iets dat hen niet beviel? → Ze trekken zich terug in ijzige stilte.
• Jij stelde een grens? → Ze kijken dwars door je heen.
• Jij confronteerde hen met hun gedrag? → Ze verdwijnen, dagenlang.
Maar de boodschap is altijd hetzelfde: “Je hebt iets fout gedaan. En ik bepaal wanneer je weer mag bestaan.”
Wat doet dit met jou als codependent? Voor iemand die is opgegroeid met onvoorspelbare liefde of emotionele afwijzing, voelt deze stilte als verlammend.
Want jouw oude wond wordt geactiveerd:
• “Ik heb iets verkeerd gedaan.”
• “Ik moet me aanpassen om weer verbinding te krijgen.”
• “Als ik maar lief genoeg ben, dan komt het wel goed.”
Dus wat doe je? Je past je aan. Je zoekt contact. Je neemt de schuld op je. Je verliest jezelf.
En dat is precies de bedoeling.
Waarom gebruikt een narcist The Silent Treatment?
Omdat het werkt. Stilte is een vorm van controle.
Een narcist gebruikt deze tactiek:
• Om straf toe te dienen zonder woorden
• Om je afhankelijk te maken van hun goedkeuring
• Om jouw behoefte aan verbinding tegen je te gebruiken
In werkelijkheid zijn ze niet gekwetst, maar strategisch. Het gaat niet om heling of ruimte. Het gaat om dominantie.
The Silent Treatment is niet ‘stilte’ — het is een gecontroleerde vorm van machtsmisbruik, bedoeld om jou te breken met je eigen hoop op verbinding
De stilte is gepland, niet impulsief
Een narcist gebruikt stilte niet als opwelling, maar als strategisch wapen.
Het wordt bewust ingezet:
-
Na een conflict waarin jij kracht toonde.
-
Zodra je je grenzen benoemde.
-
Of wanneer jij helderheid begon te krijgen over hun gedrag.
Want jouw helderheid is hun grootste bedreiging.
Door jou ineens te straffen met stilte, creëren ze verwarring, angst en hunkering — precies wat ze nodig hebben om je opnieuw emotioneel afhankelijk te maken. Het is geen pauze. Het is een aanval in de vorm van afwezigheid.
Ze weten dat jij deze stilte op jezelf betrekt. Dat jij de verbinding probeert te herstellen.
En dat jij uiteindelijk toegeeft om de pijn te stoppen.
Dat is geen toeval. Dat is macht.
Hoe herken je The Silent Treatment?
1. Je voelt plotselinge afstand, zonder uitleg.
2. Je excuses worden genegeerd of koud beantwoord.
3. Jouw emoties worden afgestraft met stilte.
4. Je begint te pleasen om de connectie te herstellen.
5. Jij voelt schuld, terwijl jij degene bent die werd genegeerd.
De schade van langdurige stilte
Stilte klinkt onschuldig, maar dat is het niet. Deze vorm van emotionele mishandeling kan leiden tot:
• Angst om grenzen te stellen (uit angst voor verlating)
• Hyperfocus op de ander, jezelf verliezen
• Verlies van eigenwaarde
• Emotionele verlamming of paniek
• Trauma in het zenuwstelsel dat niet meer ‘tot rust’ komt
Het is gaslighting in stilte.
En het werkt, zolang jij denkt dat dit jouw fout is.
Wat kun je doen?
1. Erken dat dit geen gezonde stilte is, maar manipulatie.
2. Stop met zoeken naar hun erkenning – en keer terug naar jezelf.
3. Weet dat deze stilte niets zegt over jouw waarde, maar alles over hun onvermogen om te verbinden.
Je hoeft niet te vechten voor liefde die als straf wordt gebruikt.
Je hoeft niet te smeken om aandacht die bewust wordt onthouden.
Je verdient liefde die niet verdwijnt wanneer je je waarheid uitspreekt.
Jij mag weer spreken
Je hoeft deze stilte niet langer op te vullen met excuses, angst of zelfverraad.
Je mag:
– Je eigen stem terugvinden
– Je waarheid serieus nemen
– De controle verbreken door jouw aanwezigheid
Zodra jij uit de stilte stapt, stopt hun macht.
Blame Shifting – Waarom jij altijd de schuld krijgt
Blame shifting is niet alleen verwarrend, het is bedoeld om jou aan jezelf te laten twijfelen.
Als je bent opgegroeid met een sterke innerlijke criticus of een diepgeworteld schuldgevoel, is deze vorm van manipulatie funest. In dit deel ontdek je hoe narcisten schuld op jou projecteren, wat dat doet met je zenuwstelsel en hoe je ondanks alles je waarheid en eigenwaarde terugvindt.
Blame shifting is één van de meest verwarrende en pijnlijke vormen van manipulatie. En als je al leeft met een diepgeworteld gevoel van schuld, komt het keihard binnen.
Wat is blame shifting precies?
Blame shifting is een tactiek waarbij een narcist het gesprek, de schuld of de verantwoordelijkheid van zichzelf afwendt en naar jou verschuift. Zelfs als het overduidelijk is dat zij degene zijn die iets heeft gedaan, weet je aan het einde van het gesprek niet meer wat er nu écht is gebeurd — en voel jij je alsnog schuldig.
Voor codependents, die van nature al de neiging hebben om zichzelf te overanalyseren, te pleasen en verantwoordelijk te voelen voor het welzijn van anderen, is deze dynamiek funest.
Het is meer dan ‘iemand anders de schuld geven’.
Het is een manipulatief verdedigingsmechanisme waarmee de narcist:
• Zichzelf beschermt tegen schaamte of verantwoordelijkheid
• De macht en controle behoudt over het gesprek
• Jouw realiteit zó verwringt dat jij aan jezelf gaat twijfelen
Voorbeelden:
• “Je doet altijd zo moeilijk, het ligt echt aan jouw stemming.”
• “Als jij me niet zo had uitgedaagd, dan was ik nooit zo boos geworden.”
• “Je bent gewoon te gevoelig, je verdraait alles wat ik zeg.”
En soms gebeurt het op bijna ‘intellectuele’ manier:
Dit zijn geen theorieën. De onderstaande zinnen zijn letterlijk zinnen die mijn ex-partner naar mijn hoofd slingerde. Niet omdat ze waar waren, maar om me aan mezelf te laten twijfelen.
• Jij neemt geen verantwoordelijkheid voor deze relatie.
• Jij draagt een masker.
• Je speelt toneel — je bent gewoon bezig met ‘method acting’.
Maar let op: dat ben jij niet.
Jij kwam met een open hart, vanuit wat je wist.
Zij kwamen met een ego-masker. Een strategie. Een verborgen agenda.
Alles wat ze jou verwijten… is precies wat ze zelf doen. En dát is blame shifting.
Wat doet dit met jou als codependent?
Blame shifting grijpt precies in op jouw kwetsbaarste plekken:
• Je gevoel van schuld
• Je angst voor afwijzing
• Je overtuiging dat het misschien wel aan jou ligt
En daardoor ga je:
• Jezelf verdedigen in plaats van je grenzen te voelen
• Analyseren in plaats van voelen wat er gebeurt
• Proberen het ‘goed te maken’, ook al heb jij niets fout gedaan
En precies dát is wat de narcist wil. Zolang jij in die verwarring blijft, blijf jij verbonden, niet met jezelf, maar met hén. Maar wat gebeurt er ná het gesprek? Je loopt weg en twijfelt ineens aan alles wat je wilde zeggen. Je hoofd tolt. Je hart is moe. Je zoekt naar wat je fout deed terwijl je niets fout deed. En precies dat gevoel, die zelftwijfel, houdt je gevangen.
Waarom gebruikt een narcist deze tactiek?
Blame shifting is een vorm van projectie. De narcist kan de schaamte of angst die onder hun gedrag ligt niet dragen — en schuift het daarom op jou af. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen, herschrijven ze het verhaal, zodat ze zich kunnen blijven zien als slachtoffer of als rechtvaardige. Ze verdraaien de werkelijkheid om hun imago te beschermen. En zolang jij dat verhaal overneemt, blijft hun controle intact.
Als jij bent opgegroeid met schuld, conflictvermijding of een sterke innerlijke criticus,dan voelt blame shifting vertrouwd. Het haakt precies in op wat jij ooit leerde:dat jij de oorzaak bent van wat misgaat.
Zo herken je blame shifting in gesprekken:
1. Je begint met een klacht, maar eindigt met je te verdedigen.
2. Je voelt verwarring, schuld of schaamte zonder duidelijke reden.
3. Je twijfelt aan je gevoel, terwijl je daarvoor helder was.
4. Jouw pijn wordt genegeerd en omgedraaid naar hún pijn.
Wat kun je doen?
Als je midden in een blame shift zit, is het belangrijk om terug te keren naar jezelf.
• Wat voelde ik voordat dit gesprek begon?
• Welke behoefte of grens probeerde ik aan te geven?
• Klopt het écht wat er nu wordt gezegd, of voel ik een verdraaiing?
Schrijf het op. Reflecteer. Herinner jezelf aan je waarheid.
Want als iemand niet in staat is verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag,
dan is dat géén reflectie van jouw waarde.
Van verwarring naar helderheid
Blame shifting werkt alleen als jij nog denkt dat jij iets moet fixen, oplossen of gladstrijken. Maar jij hoeft niets te repareren wat jij niet hebt veroorzaakt. Je hoeft geen schuld te dragen die niet van jou is.
Jij mag voelen wat jij voelt.
Jij mag jouw waarheid benoemen.
En jij mag stoppen met discussies die jou verwarren in plaats van verbinden.
Gaslighting
Hoe een narcist jouw realiteit verwart – En waarom jij gaat twijfelen aan jezelf
Je worstelt niet zomaar met zelfvertrouwen.
Gaslighting is geen miscommunicatie, het is een strategie die je doet twijfelen aan wat je voelt, denkt en herinnert.
In dit deel ontdek je hoe narcisten jouw realiteit vervormen, waarom dit zo verwarrend is voor mensen met codependentie, en hoe je stap voor stap je waarheid terugvindt.
Ik weet hoe verwarrend het voelt als je keer op keer wordt verteld dat je iets verkeerd ziet, voelt of denkt. Alsof je je eigen intuïtie niet meer kunt vertrouwen. Jarenlang twijfelde ik aan mezelf, dacht ik dat ík het probleem was. Tot ik begon te zien wat er écht speelde.
Wat is Gaslighting?
Gaslighting is een vorm van psychologische manipulatie waarbij iemand jouw waarneming, herinneringen of gevoelens structureel ontkent of verdraait – met als doel dat jij uiteindelijk aan jezelf gaat twijfelen.
Het is een subtiel, maar verwoestend mechanisme. Het raakt het limbisch systeem – het deel van je brein dat verantwoordelijk is voor emoties, geheugen en overlevingsreacties. Als dit systeem continu wordt geactiveerd door twijfel, kritiek en afwijzing, raakt het overbelast. Hierdoor is het nóg moeilijker om helder te denken, je grenzen te voelen of je intuïtie te vertrouwen. En precies dat is wat een narcist onbewust (of bewust) beoogt.
Hoe Gaslighting Klinkt:
“Dat heb ik nooit gezegd.”
“Je overdrijft.”
“Je bent veel te gevoelig.”
“Je draait alles om.”
“Jij maakt er een probleem van, niet ik.”
Op zichzelf lijken dit onschuldige zinnen. Maar in een narcistische dynamiek zijn ze onderdeel van een patroon dat jouw realiteitszin ondermijnt.
"Als iemand jou laat twijfelen aan wat je voelt, denkt of herinnert — dan probeert diegene niet te verbinden, maar te beheersen.”
Gaslighting is geen discussie, en ook geen gewone onenigheid over een herinnering.Het is een systematische vorm van machtsspel en verwarring creëren, waarin de narcist jouw realiteit ontmantelt, zodat jij uiteindelijk alleen nog op hém of haar vertrouwt.
Wat doet gaslighting met een codependent?
Als je codependent bent, is de kans groot dat je al vroeg geleerd hebt om je aan te passen, te twijfelen aan je gevoel en conflict te vermijden.
Gaslighting grijpt daar rechtstreeks op in:
-
Je gaat denken dat jij de oorzaak bent van elk probleem
-
Je voelt onrust, maar weet niet meer waarom
-
Je vertrouwt je herinneringen niet meer
-
Je zoekt continu bevestiging bij de ander – en verliest het contact met jezelf
Langdurige gaslighting zorgt ervoor dat je steeds meer gaat leven vanuit hun waarheid in plaats van jouw eigen innerlijk weten. Je verliest het vermogen om helder te voelen wat klopt – en daarmee ook het vertrouwen om grenzen te stellen.
Gaslighting is niet dat jij te gevoelig bent — het is dat zij jouw realiteit verdraaien.
Waarom Narcisten Gaslighten
Een narcist heeft controle nodig om zijn of haar eigen kwetsbaarheid te maskeren. Gaslighting is hun manier om:
-
Zichzelf te beschermen tegen confrontatie
-
Macht te behouden over hoe jij hen ziet
-
Te vermijden dat jij gaat voelen, kiezen of loskomen
Achter gaslighting zit angst — angst voor confrontatie, verlies van macht, afwijzing.
Een narcist wil voorkomen dat jij helder voelt, kiest of loskomt.
Daarom haken ze in op jouw zwakste plek:
Je twijfel. Je verlangen naar bevestiging. Je angst om verlaten te worden.
Zolang jij niet op jezelf vertrouwt, houden zij de regie.
Hoe Doorbreek Je Gaslighting?
- Herken het patroon – Het begint met bewustwording. Zie hoe vaak jouw gevoel, herinnering of visie wordt ontkend.
- Benoem het intern – Je hoeft niet in discussie. Zeg tegen jezelf: "Dit klopt voor mij. Ik mag mijn eigen waarneming vertrouwen."
- Veranker je waarheid – Schrijf dingen op. Reflecteer op gesprekken. Praat met iemand die je vertrouwt. Dit helpt om bij je realiteit te blijven.
- Herstel je innerlijk kompas – Via lichaamswerk, innerlijk kindwerk en het leren herkennen van je intuïtie.
Je hoeft niet álles zeker te weten om jezelf te mogen vertrouwen.
Gaslighting verbreekt je verbinding met jezelf — en heling begint bij het herstellen daarvan.
Gaslighting rooft je van je waarheid. Maar die waarheid leeft nog altijd in jou.
Je bent niet gek. Je bent gemanipuleerd.
En je kunt jezelf terugvinden, helder, krachtig en verbonden met wie je werkelijk bent.
Herken je jezelf in deze patronen?
Dan weet je hoe verlammend het kan voelen om steeds opnieuw te twijfelen aan jezelf, terwijl je diep vanbinnen voelt dat er iets niet klopt.
Je bent niet zwak, gek of te gevoelig.
Je bent jarenlang geprogrammeerd om te overleven in onveilige liefde.
Wil je hier écht van loskomen? Dan begint dat bij helderheid, grenzen, zenuwstelselherstel en het herschrijven van je oude patronen.
In mijn 16-weken traject help ik je stap voor stap terug naar rust, eigenwaarde en innerlijke vrijheid.
Lees meer over mijn boek – een eerlijk verhaal over hoe het wél mogelijk is om uit deze dynamiek te breken
Je verdient liefde die veilig voelt.
En dat begint bij jezelf.