Je voelt veel, maar vanuit welke laag?

Je voelt veel. Misschien al je hele leven. De sfeer in een ruimte. De stemmingen van anderen. De spanning tussen de regels door.

Je noemt het empathie. Of hooggevoeligheid. En ergens klopt dat ook. Maar… voel je eigenlijk jezelf nog wel?

Als je van jongs af aan hebt geleerd om de omgeving te scannen, om aan te voelen wat de ander nodig heeft om veilig te zijn, liefde te ontvangen of conflicten te voorkomen, dan wordt voelen een strategie. Geen vrije stroom, maar een overlevingsmechanisme.

Wat veel mensen empathie noemen, is in werkelijkheid een diep ingesleten aanpassingspatroon. Een reactie op onvoorspelbaarheid, op het ontbreken van emotionele bedding of het missen van erkenning.

Niet omdat je jezelf niet wil voelen, maar omdat je systeem is getraind om eerst de ander te voelen. Je veiligheid hing ervan af.

Overempathie is geen gave. Het is een wond die zich verkleed heeft als kracht: een hyperalert zenuwstelsel dat voortdurend scant op sfeer, signalen en spanning.

Je leerde als kind:

• Als ik goed aanvoel wat de ander nodig heeft, ben ik veilig

• Als ik me aanpas, word ik niet verlaten

• Als ik zorg, word ik misschien eindelijk gezien

Dat lijkt empathisch. Maar het is angst in vermomming. Angst voor afwijzing. Voor verlies. Voor conflict.

En ja, sommige mensen zijn gevoelig geboren. Maar wat ze meedragen, gaat vaak verder dan hun eigen emoties. Sommige kinderen komen ter wereld in een veld vol onuitgesproken spanning of collectieve pijn. Ze dragen onbewust de emoties van het systeem. Ze voelen vóór ze kunnen spreken. Je lichaam herinnert zich wat het hoofd niet kon begrijpen.

Wanneer voelen vermoeid maakt

Je wordt niet moe van voelen. Je wordt moe van jezelf steeds verlaten. Van die constante alertheid. Van het stille geloof dat het jouw taak is om de sfeer te reguleren. Overempathie is geen kracht. Het is een oud patroon dat jou uit beeld laat verdwijnen.

Misschien herken je dit:

• Je voelt je verantwoordelijk voor hoe een ander zich voelt

• Je weet feilloos wat de ander nodig heeft, maar niet wat jij zelf voelt

• Je voelt je schuldig als je een grens stelt

• Je trekt mensen aan die jou gebruiken, domineren of leegtrekken

• Je vermijdt conflicten, stilte of afstand

• Je twijfelt aan jezelf zodra de ander zich terugtrekt

Dit zijn geen persoonlijkheidskenmerken. Het zijn echo’s van een kind dat zich leerde aanpassen om liefde te ontvangen.

Je bent niet ‘te gevoelig’.

Je bent gewoon nooit echt gezien in wie jij werkelijk bent.

Codependentie is geen zwakte, geen fout, geen identiteit. Het is een beschermingsmechanisme.

Eentje die ooit levensreddend was, maar die je nu mag herzien.

Als je jarenlang gespannen aanwezig bent bij de ander, vergeet je hoe het voelt om in je eigen lichaam te zijn.

Je adem zit hoog. Je hartslag versnelt in sociale situaties. Je buik spant zich zonder reden aan.

Je systeem kent geen rust omdat het voortdurend scant wat de ander voelt, of het hier veilig is, of je moet ingrijpen.

Dit is geen intuïtie. Dit is hypervigilantie, een overactief zenuwstelsel in constante staat van paraatheid.

En dat komt niet uit het niets.

Wanneer je op jonge leeftijd onvoorspelbaarheid of afwijzing hebt ervaren laat het lichaam sporen na als traumatische imprinting.

Je zenuwstelsel leert continu aan te staan, ook als er nu geen gevaar meer is.

Herstel vraagt daarom meer dan inzicht.

Het vraagt emotionele zelfregulatie. Leren dragen wat je voelt, zonder overspoeld te raken.

Het vraagt lichaamsbewustzijn. Leren voelen waar jij eindigt en de ander begint.

En het vraagt oefening in innerlijke veiligheid. Een plek in jezelf die niet afhangt van externe bevestiging.

Je hoeft niet harder te worden. Je mag zachter worden, maar wel vanuit innerlijke kracht. Herstel begint bij terugkeren in je lichaam. Voelen wat van jou is. Je signalen herkennen. En jezelf opnieuw als veilige basis leren ervaren.

Narcisme en overempathie – twee uitersten, één oorsprong

In mijn praktijk zie ik vaak deze polariteit:

De narcist — afgesneden van het voelen, gericht op controle, en leeg van binnen.

De codependent — overspoeld door voelen, opgaand in de ander, zichzelf vergetend.

Twee uitersten. Maar dezelfde wond.

Beiden dragen het gemis aan onvoorwaardelijke liefde. Aan veiligheid. Aan emotionele bedding. De één sluit zich af om te overleven.

De ander stelt zich overmatig open om liefde te verdienen.

Beide strategieën zijn een antwoord op gemis.

Geen bewuste keuze, maar een vroeg gevormd hechtingspatroon.

De narcist dempt en ontkent het voelen, vaak via dissociatie of controle.

De codependent voelt alles, tot het lichaam er uitgeput van raakt.

Ze lijken tegenpolen, maar wat ze verbindt is een ontregeld zenuwstelsel.

Geen innerlijke veiligheid. Geen rustpunt in zichzelf.

Verbinding ontstaat niet door overgave zonder grens. Niet door voortdurend aanvoelen wat de ander nodig heeft. Maar door diep aanwezig te blijven in jezelf.Werkelijke verbinding vraagt dat jij jezelf niet kwijtraakt.

Wat als je empathie geen last meer hoeft te zijn?

Je hoeft je niet langer verantwoordelijk te voelen voor de stemming van een ander.

Je hoeft niet langer het kompas van iemand anders te zijn terwijl je jezelf kwijtraakt.

Je kunt opnieuw leren voelen, jouw lichaam, jouw grenzen, jouw waarheid.

Je kunt leren begrenzen zonder schuld. Je eigen signalen verstaan. Bewust worden van wat van jou is en wat niet.

Dat vraagt tijd. Bewustzijn. En soms ook begeleiding.

Maar het is mogelijk.

Je bent niet te gevoelig.

Je bent jarenlang niet echt gezien in wie jij bent. En juist dat mag nu veranderen.

Je hoeft je empathie niet los te laten. Je hoeft jezelf niet te ‘harden’ of af te sluiten. Maar je mag je gevoeligheid terugbrengen naar waar ze thuishoort: In verbinding mét jezelf.

Herstel vraagt:

• Lichaamsbewustzijn

• Grenzen leren voelen en bewaken

• Innerlijke herprogrammering

• Werken met je zenuwstelsel

• Systemisch en energetisch loslaten wat niet van jou is

Je bent niet egoïstisch als je voor jezelf kiest.

Je bent eerlijk.

En dát is de eerste stap naar heling.

Voel je dat dit over jou gaat?

Misschien herken je jezelf in deze blog.

In de oververantwoordelijkheid.

In het jezelf verliezen in relaties.

In het diep voelen, maar nergens thuiskomen.

Dan is het tijd om terug te keren. Naar je lichaam. Naar je grenzen. Naar jezelf.

Op mijn website vind je een gratis zelftest die je helderheid geeft.

Of lees meer over het 16-weken traject voor codependentie-herstel — speciaal ontwikkeld voor mensen met een diep empathisch vermogen, die zichzelf jarenlang hebben weggecijferd.

Dit traject gaat niet over pleisters plakken.

Het gaat over doorgronden, helen en herprogrammeren.

Over het terugvinden van je kracht. Je stem. Je innerlijke veiligheid.

Je hoeft het niet alleen te doen.

Je mag thuiskomen.

In jezelf.